Kim tự tháp và những bí ẩn xoay quanh nó chắc hẳn đã chẳng còn là điều quá xa lạ đối với thế giới. Sau bao năm đằng đẵng, kim tự tháp Ai Cập vẫn sừng sững đứng đấy như một minh chứng vĩ đại cho nền văn minh phát triển mạnh mẽ trong quá khứ. Đến nay, dù khoa học đã có những bước phát triển vượt bậc, nhưng các nhà khoa học hàng đầu thế giới vẫn chẳng thể đưa ra được lời giải thích hợp lý nhất cho việc làm thế nào để những người cổ đại với công cụ thô sơ lại có thể xây dựng được kim tự tháp vững chãi và hoành tráng như vậy, tất cả cho đến nay vẫn chỉ là trên giả thuyết.
Kim tự tháp đặc biệt của đế chế Maya cổ đại
Các nhà khoa học phát hiện người Maya xây kim tự tháp Campana từ những mảnh đá núi lửa văng ra trong một vụ phun trào mạnh đến mức làm nguội Trái đất, Live Science hôm 21/9 đưa tin.
Theo Acient Origins, kim tự tháp được xây nên trên chính địa điểm bị ảnh hưởng nặng nề bởi vụ phun trào núi lửa lớn nhất Trung Mỹ trong 10.000 năm qua. Kim tự tháp đồ sộ, cao 22 mét nằm trong thung lũng Zapotitán, gần làng cổ San Andrés.
Theo Heritage Daily, ngôi làng cổ này đã bị chôn vùi bởi lớp tro dày. Và vật liệu đá nóng sau vụ phun trào năm 539 sau Công Nguyên, nơi vốn chỉ cách núi lửa 40 km. Nó không bị dung nham trực tiếp thiêu rụi nhưng không tránh khỏi cơn mưa tro bụi từ siêu núi lửa. Vụ phun trong này đã khiến Trái Đất lạnh đi đáng kể và biến cả thung lũng thành miền đất chết.
Sự hình thành của kim tự tháp Campana
Khoảng năm 539, tại khu vực ngày nay là San Andrés, El Salvador, miệng núi lửa Ilopango phun trào. Vụ phun trào có tên Tierra Blanca Joven (TBJ). Nó được coi là sự kiện núi lửa lớn nhất Trung Mỹ trong 10.000 năm qua. Ngọn núi tạo ra những dòng dung nham dài hàng chục km. Phun lượng tro bụi khổng lồ lên khí quyển Trung Mỹ khiến khí hậu Bắc Bán cầu lạnh đi. Do sức mạnh hủy diệt của núi lửa, các nhà khoa học từng cho rằng nhiều khu định cư của người Maya trong vùng có thể bị bỏ hoang hàng thế kỷ.
Tuy nhiên, theo phân tích mới về kim tự tháp Campana của Akira Ichikawa. Nhà khảo cổ tại Khoa Nhân chủng học thuộc Đại học Colorado Boulder (UCB). Người Maya đã quay trở lại sớm hơn nhiều và xây công trình này chỉ vài chục năm sau vụ phun trào.
Phân tích mới cũng hé lộ, thợ xây Maya đã kết hợp các khối đá và đất với mạt vụn núi lửa (tephra). Những mẩu đá và mảnh vụn khác do núi lửa phun ra. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy người Maya dùng mạt vụn núi lửa để xây kim tự tháp. Điều này có thể phản ánh ý nghĩa tâm linh của núi lửa trong văn hóa Maya, theo Ichikawa.
Thông tin về kim tự tháp Campana
Kim tự tháp Campana cao khoảng 13m và nằm cách núi lửa 40km. Nó được xây trên đỉnh của một bệ cao 6m, dài 80m và rộng 55m. Bệ này cũng có 4 bậc thềm rộng và một cầu thang lớn ở trung tâm. Đây là công trình công cộng đầu tiên mọc lên ở San Andrés sau vụ phun trào TBJ.
Ichikawa sử dụng các mẫu carbon lấy từ nhiều vật liệu xây dựng khác nhau trong kim tự tháp. Và xác định chúng có niên đại từ năm 545 đến năm 570. Điều này cho thấy người Maya đã quay trở lại và bắt đầu xây kim tự tháp. Sớm hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây của các nhà khoa học. Số lượng mạt vụn núi lửa trong kim tự tháp cũng rất đáng ngạc nhiên, Ichikawa nhận xét.
Các nhà khoa học từng phát hiện mạt vụn núi lửa trong một con đường trắng (sacbe) của người Maya tại Cerén. Tuy nhiên, Campana là kim tự tháp Maya đầu tiên được phát hiện dùng vật liệu này. Với con đường ở Cerén, có thể người xưa cho rằng mạt vụn núi lửa dạng tro trắng. Mang ý nghĩa tôn giáo hoặc vũ trụ lớn lao vì có nguồn gốc núi lửa. Với kim tự tháp Campana, vật liệu này cũng có thể mang tầm quan trọng tương tự.
